بررسی تأثیر ماساژ بازتابی پا بر خستگی زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس

پیش‌زمینه و هدف: خستگی از شایع‌ترین علائم بیماری ‌ام‌اس محسوب می‌شود که می¬تواند در آنان پیامدهای نامطلوبی را به دنبال داشته باشد لذا این مطالعه باهدف بررسی ماساژ بازتابی پا بر خستگی زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس انجام شد. مواد و روش‌ها: این مطالعه یک مطالعه تجربی است که بر روی 52 بیمار مبتلا به بیماری مولتیپل اسکلروزیس انجام شد. ابزار جمع‌آوری داده‌ها شامل پرسشنامه جمعیت‌شناسی و مقیاس سنجش شدت خستگی بود. واحدهای موردمطالعه به‌صورت تخصیص تصادفی در دو گروه آزمون و کنترل قرار گرفتند. در گروه آزمون، رفلکسولوژی طی 4 هفته، سه بار در هفته و به مدت 30 دقیقه برای هر بیمار انجام شد و گروه کنترل فقط تحت درمان‌های دارویی طبق دستور پزشک معالج قرار گرفتند. اطلاعات، با استفاده از مقیاس سنجش شدت خستگی قبل از انجام مداخله و یک ماه بعدازآن در دو گروه ثبت گردید. تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها به‌وسیله نرم‌افزار spss نسخه 22 و آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته‌ها: نتایج مطالعه نشان داد. میانگین نمرات خستگی در گروه آزمون قبل از مداخله 3/4 ± 2/49 بود و بعد از مداخله 41/4 ± 8/29 بود. نتایج آزمون نشان داد که بین نمرات خستگی در گروه آزمون قبل و بعد از مداخله ازلحاظ آماری تفاوت معنی‌دار وجود داشت (p =0.0001) نتیجه این آزمون برای گروه کنترل معنی‌دار نبود p = 0.003)). بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که ماساژ بازتابی پا بر میزان خستگی زنان مولتیپل اسکلروزیس تأثیر دارد به‌گونه‌ای که میزان خستگی بعد از ماساژ، کم‌تر از قبل از ماساژ است، بنابراین این مداخله می‌تواند به‌عنوان یک اقدام، باهدف ارتقای سلامت و آرامش زنان، باعث کاهش و رفع خستگی شود.